صدای اعتراض گوجه کاران شاهواری شنیده نمی شود/تعاونی راه حل نهایی/درب جهاد کشاورزی را ببندید!

اعتراض گوجه کاران به وضعیت قیمت گذاری، عدم حمایت از سوی جهاد و فقدان برنامه مدون برای کشت سال های آتی محصولات کشاورزی این روزها یکی از دغدغه های مسئولان محسوب می شود مسئولانی که خود در پدید امدن این موضوع و ضرری که کشاورزان شاهواری کرده اند بی تقصیر نیستند.

به گزارش خبرنگار شاهوار فردا، گوجه کاران از کاهش قیمت، فقدان برنامه ریزی، عدم خرید تضمینی گوجه و همچنین فقدان سازو کار مناسب در راستای قیمت گذاری از سوی دولت می نالند موضوعی که سبب شده تا امسال ضرر فراوانی را متحمل شوند. از سوی دیگر دولت صادرات این محصول را نیز ممنوع کرده و گوجه ها در مرز عراق بازگردادنده می شود.

به نظر می رسد ساز و کار رفع این معضل واگذاری امور به خود کشاورزان است چرا که نه جهاد در این راستا توانسته اقدامات مفیدی صورت دهد و دولت برنامه ای در این زمینه دارد در ادامه میزگرد مشکلات گوجه کاران با حضور سه گوجه کار شاهواری را شاهد خواهیم بود.

در این میزگرد ابتدا سخنان چهار کشاورز گوجه کار شاهرودی به نام ها رسولی، رفعتی، احمدی و کرمیان و سپس سخنانی مرتضی عربعامری کارشناس کشاورزی و خنکال رئیس خانه کشاورز را می خوانید:

این میزگرد در آینه  تصاویر :    https://shahvarefarda.ir/1610

مشکل اصلی گوجه کاران امروز چیست؟

یکی از مشکلات این است که وقتی گوجه به کارخانه رب برد می شود به کشاورزان کاغذی داده می شود که در آن نه نام صاحب بار وجود دارد نه اطلاعات کافی از سوی دیگر کارخانه قیمتی را بر روی کاغذ می نویسد و در نتیجه بار دچار افت وزن و قیمت می شود موضوع بعد این است که تریلی های گوچه از شهرهایی چون زنجان ۲۶ تن ۲۶ تن محصول را به کارخانه می آوردند و با هر قیمتی تخلیه می کنند اما ما باید بارمان را با تعداد بیشتری ماشین نیسان آن هم با هزینه جعبه! حمل کنیم این سبب می شود آنکه از زنجان بار می آورد کمتر از ما که از شاهرود به کارخانه می آوریم کرایه بدهد اما بازهم با این شرایط ما تحمل می کنیم اما مگر مشکلات همین ها است!

گوجه ای که ما به کارخانه می بریم تا زمانی که بارنامه خورده و تخلیه شود ۲۰ تا ۲۴ ساعت طول می کشد در نتیجه نیمی از بار خراب می شود و بعد کارخانه می گوید این گوجه درجه سه را من نمی خرم! دیگر نمی گویند که گوجه تا وقتی به کارخانه آمده بود درجه یک بود شما آنرا نگه داشتید تا به مرور له شد و به درجه سه تبدیل شود.

موضوع بعد این است که وقتی بار از سوی کارخانه تحویل گرفته نمی شود و راننده ۲۰ ساعت معطل می شود به دیگر رانندگان همکارش هم ماجرا را می گوید و دیگر راننده ها رغبتی برای بردن بار گوجه به کارخانه نمی کنند در نتیجه به هر راننده ای زنگ می زنیم می گوید بار گوجه نمی برم!

ما امروز کیلویی ۱۵۰ تومان پول کرایه می دهیم، پول دلال می دهیم، کارگر، بار کردن و افت وزن و کمبود راننده را هم به جان می خریم اما دیگر کاهش قیمت گوجه را باید چه کنیم؟ متاسفانه ما پشتیبانی نداریم که به کارخانه بگوید باید گوجه را از ما تحویل بگیرید. این وضعیت کارخانه رب تقی آباد در کیلومتر ۱۵ جاده شاهرود- آزادشهر است.

آیا در دامغان نیز اینطور است؟

در دامغان هم همینطور است کارخانه گوجه را ۴۰۰ تومان تحویل می گیرد من خودم گوجه را کیلویی ۳۵۰ تومان به راننده کرایه داده ام! کجا چنین چیزی است! در صورتی که ۶۰ کیلومتر راه باید ۲۵۰ هزار تومان کرایه داد نه ۳۵۰ هزار تومان! اما نیسان می گوید ما را کارخانه معطل می کند و باید کرایه بیشتری بگیریم !

جهاد کشاورزی برای شما چه کاری انجام داده ؟

جهاد کشاورزی برای ما کاری انجام نمی دهد. جهاد کشاوری در اصل می گوید شما هیچ کاری انجام ندهید و هیچ چیزی نکارید این برنامه جهاد است! اهمیتی برای جهاد کشاورزی ندارد که کشاورز امسال چه چیزی می کارد و چه چیزی برداشت می کند؟ ضرر می کند یا خیر؟ تولید کند یا نه! وقتی زرد آلو زیاد است می گوید زردآلو نکارید زیاد شده است امسال درختانمان را قطع کرده ایم تا گوجه بکاریم می گوید زردآلو را بگذارید باشد گوجه نکارید!

سال سال رونق تولید است اما جهاد چه کاری برای ما می کند؟ کارشناس می آید سر زمین می گوید فلان درخت را قطع نکنید کشاورز می گوید من یک جوان هستم باید نان بخورم یا نه؟ من پول آب، چاه، کارگر و … را باید بدهم از آن طرف جهاد هم که کاری نمی کند پس باید چطور زندگی کنیم؟ امروز موتور یک چاه آب، ۶۰ میلیون تومان هزینه در بر دارد که اگر خراب شود زندگی یک کشاورز نابود می شود این خسارت را چه کسی می دهد؟

مسئولان جهاد فردا بیایند سر زمین گوجه را جمع کنند و به کارخانه ببرند ببینند چقدر برایشان می ماند با این پول ها پس از شش ماه کار و رنج وسختی، استخر زدن، قطره ای کردن، کارگر، کود و … می توان زندگی کرد؟

کودی که زمانی ۶۰ هزار تومان بود امروز ۱۵۰ هزار تومان است و تازه کم هم است اما پشتیبان ما کسی نیست. موقعی که دولت از طریق رسانه ملی اعلام کرد که گوجه از کشاورزان با قیمت تضمینی ۱۱۵۰ خریداری می شود قبل از ماه مرداد بود یعنی گوجه هنوز دست نداده بود و بازدهی محصول معلوم نبود در نتیجه کشاورز با امید ۱۱۵۰ تومان به این محصول آب و کود و …. داد چرا که رسانه ملی اعلام کرد و مستنداتش نیز وجود دارد.

متاسفانه استان ما استانی است که آخرین لحظه در آخرین لحظات که در آستانه سرما زدگی قرار داریم و گوجه ها دارد حیف و میل می شود و آنطور که باید محصول دست می داده نداده است و ۱۰ درصد گوجه برای کشاورزان مانده، هنوز حمایت هایی نمی شود و خرید تضمینی هم صورت نگرفته است.

تا کنون به کجا شکایت برده اید؟

ما به جهاد، فرمانداری و استانداری و … شکایت بردیم که باید به ما رسیدگی کنند وعده هایی به ما دادند که محصولات مان که ۹۰ درصدش حیف و میل شد و همین ۱۰ درصدش ماند در همین استان گرفته شود که مثال آن کارخانه دامغان بود که با رایزنی هایی که صورت گرفت به نتیجه ای نرسیدند بعد از این موضوع دست به دامان استان گلستان شدند و کارخانه ای درنظر گرفته شد که گوجه گرفتن و تحویل گرفتن محصولش از دیگران کمتر است یعنی تناژی که محصول تحویل می گیرد بیشتر از خوراک کارخانه است در نتیجه گوجه ها در صف های طولانی می ماند این در حالی است که کارخانه های بزرگی مانند دلند هم بودند که با آنها رایزنی نشد.

معضل دیگر این که استان های دیگر محصولاتشان را به استان گلستان تحویل می دهند در نتیجه صف های طولانی و مدت خواب طولانی شب راننده ها تا تحویل گوجه را سبب شده اند در نتیجه کرایه محصول بسیار بالا رفته است ما امروز باید هزینه راننده و شب ماندن او در کارخانه را هم بدهیم! که برای کشاورزان سخت است از سویی زمان گذشته و کشاورز مجبور است محصولاتش را بفروشد چرا که نزدیک سرما زدگی هستیم که هواشناسی هم این امر را اعلام کرده و ۹۰ درصد گوچه هم حیف و میل شده است از طرف دیگر هم دولت وقتی در رسانه ملی اعلام کرده که ۱۱۵۰ تومان می خرد چرا این کار را نکرده است.

جهاد باید چه می کرد؟

وزارت جهاد هم نسبت به کشاورزان هیچ عکس العملی نشان نداد که بیاید از کشاورزان بپرسد که چه نظریه ای دارید؟ چه برنامه ای دارید ؟ گوجه ها را به نوعی برنامه ریزی کنید که ضرر نکنید اما حیف که کسی نگاهی نکرد. کشاورزی این استان هم از وقتی آب کاهش یافته شاهد خشکسالی هستیم در نتیجه سرما زدگی و خشکسالی هم مزید بر علت شده تا همه به کشت گوجه روی بیاورند چرا که محصولات دیگر در این استان عمل نمی آید در نتیجه مردم امیدشان گوجه بود.

وقتی هم که دولت اعلام کرد، کشاورزان امید پیدا کردند اما دیدند که هیچ نتیجه و اطلاع رسانی صورت نگرفت که حتی وزارت کشاورزی هم وارد عمل نشد تا خود کشاورزان به دست فروشی در لب جاده ها بپردازند چرا که محصولات بالاخره باید فروخته می شد حتی خیلی ها گوجه هایشان را حتی جمع نکردند بسیاری محصولات شان را برای گوسفندان ریختند.

کارخانه ها حتی کیلویی ۴۰۰ تومان هم فروختند از سوی دیگر کارخانه گوجه دامغان محصول را کیلویی ۵۰۰ تومان می خرد که ۱۸۰ تومان آن برای کرایه کم می شود و ۳۲۰ تومان دست کشاورز را می گیرد این بعد از شش ماه کار حتی پول جمع کردن گوجه را هم نمی دهد.

متاسفانه کشاورزان معلوم نیست چه بر سرشان می آید ۵ سال است که باغ ها را سرما می زند و کشاورزان ضرر می بینند از سوی دیگر دولت به تعهداتش عمل نمی کند باغات خراب شده اند، کمبود آب و هزینه ها هم هستند گرانی و برق چاه های کشاورزی و سم و … هم گریبان ما را گرفته است لذا باید چطور زندگی کرد؟

دیگر نهاد ها مانند خانه کشاورز چطور؟

ما با شخص مدیران کار نداریم ما با اداره و بروکراسی مشکل داریم که کارشان را انجام نمی دهند نمی توانند به کشاورزان توصیه کنند که چه بکارند بخش ترویج اصلا انگار ندارند! جهاد می گوید بر روی اقلام پربازده و دیر سرما و … سرمایه گذاری کنید که سخنرانی های زیبایی است اما تبلیغاتی هستند.

حرف جهاد درست است اما این کار من کشاورز نبست کار مرکز تحقیقاتی است که یک سازمان عریض و طویلی با کلی منابع شامل هشت حلقه چاه ۴۰۰ هکتار زمین و ادوات و پرسنل و … ایجاد کرده اما خروجی به ما نمی دهد. زردآلودی مقاوم با سرما باید به من کشاورز توصیه شود اما در عوض مرکز کشاورزی دارد برای خودش کشاورزی می کند و ذرت می کارد!

کار تحقیقاتی در مرکز تحقیقات انجام نمی شود شما دوربین تان را بردارید و به این مرکز بروید و گزارشی بگیرید به ما پاسخ دهید آیا کار این مرکز کشت ذرت و محصولات است؟ امسال ما برای اجاره زمین های آنان مراجعه کردیم می گویند ما زمین اجاره می دهیم اما به شرطی که روی محصولات جدید کار کنید مثلا پیاز ارقام جدید نخود فرنگی، باقالی و زیره و … بکارید! ما می گوییم این ها وظیفه شماست که اگر می خواهید تحقیقات کنید باید خودتان انجام بدهید نه اینکه بر روی زمین من تحقیقات کنید! وقتی به مرکز تحقیقات می گویی می خواهم ذرت بکارم می گوید خیر، ذرت را خودمان می کاریم! با منابع ملی کارگاه تولیدی ایجاد شده که دارد ذرت و چغندر و انگور و … می کارند و محصولاتشان را می فروشند ولی کار تحقیقاتی انجام می شود؟

***وقتی به کارخانه مراجعه می کنیم در بهترین حالت ( که البته امروز اینگونه نیست اما فرض می کنیم در بهترین حالت)  برخی شان می گویند خرید قیمت با قیمت ۸۰۰ تومان انجام می شود می پرسیم مگر خرید تضمینی ۱۱۵۰ تومان نیست می گوید بله اما با سبد ۱۱۵۰ تومان است به کارخانه می گوییم مگر شما گوجه را تخلیه نمی کنید آن را رب نکرد و به بازار نمی برید پس سبدش را می خواهید چکار شما که قرار نیست به میدان بار ببرید! می گوییم باشد ما گوجه را با سبد برای شما می آوریم شما از ما ۱۱۵۰ تومان بخرید کارخانه می گوید قبول اما سبدش را به شما تحویل نمی دهیم کجای قانون این چنین است!

سبد کیلویی ۳۵۰ تومان برای من کشاورز هزینه دارد من هر سبدی را ۳۷۰۰تومان می خرم و ۱۱ کیلو هم در آن بار می زنم کارخانه ۱۱۵۰ تومان از من این محصول را می خرد سبدش را هم نگه می دارد و کیلویی ۸۰۰ تومان برای من گوجه را پول می دهد این یعنی چه؟ یعنی من اگر گوجه را با سبد به کارخانه بفرستم کیلویی ۸۰۰ تومان به من پول داده می شود اگر فله بار کنم کیلویی ۹۰۰ تومان!  کجای قانون این مورد نوشته شده است؟ مگر مصوبه دولت ۱۱۵۰ تومان درب کارخانه نیست؟

یک موضوع عجیب دیگر اینکه من کرایه وانت و بار را باید نقد بدهم اما کارخانه پول گوجه را چه زمان به من می دهد؟ معلوم نیست!
وقتی با تعاون روستایی تماس می گیریم می گوید هر وقت دولت بدهد پرداخت می کنیم.! کشاورز گوجه را که با هزینه کارگر و جمع کردن و بار، سبد و … نقدا به دست آمده را به کارخانه بدهم کارخانه آن را رب کرده و کیلویی ۱۵هزار تومان بفروشد پول مرا بعدا بدهد! این چه خرید تضمینی است؟

تقاضای ما این است که درب ادارات مسئول را اصلا ببندند وضعیت کشاورزی خیلی خیلی بهتر می شود حداقل در این شهرستان! ما نه نیاز به جهاد و مدیر و مرکز تحقیقات و … نداریم اصلا درش را ببندند! پولش را هم در هرجا می خواهند سرمایه گذاری کنند. جهاد برای ما چه کرده است جز اینکه حقوق از بیت المال بگیرند؟ پول بنزین و .. را خرج کرده اند چه شده است؟ این تقاضای ما است.

زجر آور تر این بود که مسئولان در جهاد تا ۱۵ روز پیش خواب بودند زمانی که من گوجه را فرستادم در میدان بار که نخریدند کیلویی ۴۰۰ تومان هزینه سبد من هم درنیامد محصول کشاورزی استان مجاور۱۱۵۰ تومان تحویل گرفته می شده است اینجا درد آور است که کسی پاسخگو نیست زمانی که مصوبه ای اجرا می شود جهاد، خانه کشاورز و شرکت تعاونی و … با پیام های تبلیغاتی می زنند با همت مسئولان خدوم شما خرید تضمینی در شاهرود آغاز شد! چرا دو ماه قبل آغاز نشد؟ مگر شما نبودید؟ اگر صدای ده کشاورز که جلوب فرمانداری اعتراض کردند نبود وضعیت بدتر هم بود.

امروز سبد را با نرخ دلار می خریم چرا که پارسال سبد هزار تومان بود وامروز ۳۵۰۰ تومان است فردا اگر دلار بالا برود باید سبد را هم گرانتر بخرم در نتیجه ما به دلار می کاریم اما به تومان پول می گیریم تقاضای ما این است که ساز و کاری ایجاد شود تا بتوانیم خرید محصولات مان را تضمینی ببینیم.

باید چه کرد؟

یکی از مسائل این است که شرکت تعاونی گوجه کاران باید راه اندازی شود تا همه چیز دست گوجه کاران باشد. ما ظرفیت های عظیمی داریم که می توانیم محصولات مان را صادرات کنیم وقتی همه چیز دست کشاورزان باشد بهتر می توانند به داشته هایشان مشرف و آگاه باشند از سوی دیگر مشکلات شان را هم بهتر خواهند دانست. سال های قبل موضوع تعاونی ایجاد شد اما با شکست روبرو شد چرا که ما معتقد هستیم شرکت تعاونی راه حال است اما شرکت تعاونی که دولت در آن نقشی نداشته باشد.

تعاونی راه برون رفت از مشکل

عربعامری: راه حل برون رفت از مشکل کشاورزان در هر عرصه ای نه تنها گوجه بلکه همه محصولات تعاونی است اما تعاونی که برعکس تعاونی ها معمولی که در شاهرود هستند مثل تعاونی مجنی ها در سیب کاری و … تمام انرژی اش را صرف بازار فروش کند وگرنه محصولات را خود کشاورزان می کارند و مشکلی ندارند در متیجه تعاونی باید تولید را رها کند صرفا کود و شرایط را برای کشاورز آماده کرده و دیگر ۹۰ درصد وقتش را در تهران صرف یافتن بازار کند که وقتی محصول دست داد ۱۰ استان ۱۰۰ کارخانه نیاز به محصول ما داشته باشند.

مثلا پیازی که در جیلان کشت می شود گوجه بسطام و فلفل فرومد و … آنقدر طرفدار و خواهان دارد که اصلا نیاز نیست کشاورز منت مسئولان استان سمنان را بکشد. تریلی تریلی می توان محصولات را بار کرد و به کارخانه های فراوری برد و فروخت و حتی صادر کرد. وقتی کارخانه ای برای فراوری در شاهرود ساخته نمی شود چرا کشاورز باید محصولش را در این شهرستان نگه دارد!

موضوع دوم اما این است که ما باید به کشاورزان هم انتقادی داشته باشیم ما می گوییم مرکز تحقیقات کشاورزی برای ما کاری نمی کند نمی گوید سال آتی چه چیزی بکاریم این درست اما کشاورزان چند بار در سال به این مکان مراجعه کرده اند؟ هیچ! چرا که پژوهشگران را مشتی جوان تحصیل کرده زمین ندیده می دانند که اصلا به توصیه هایشان عمل نمی کنند! کشاورزی سنتی را گرفته اند و پیش می روند و حاضر به تغییرش نیستند! کشاورزی ما امروز تابع بازار شده یعنی کشاورز می بیند امسال گوجه ۶هزار تومان است سال دیگر گوجه می کارد وقتی همه می کارند گوجه می شود ۱۰۰۰تومان! یکباره سال بعد هیچکس گوچه نمی کارد باز می شود ۶هزار تومان! این وسط چه کسی می تواند بگوید کشاورزان هم مقصر نیستند!

هر معادله ای به هر حال باید نگاه منصفانه ای در آن باشد نمی توان گفت کشاورزان ۱۰۰ درصد بی گناه هستند ۹۰ درصد دولت مقصر باشد ۱۰ درصد هم کشاورزان باید بپذیرند که مقصرند. وقتی یکباره ۸۵ درصد زمین ها گوجه می شود دولت چگونه باید این حجم گوجه را بخرد! این همه گوجه را باید چه کند؟ فقط بخاطر اینکه سال قبل قیمتش ۶۰۰۰تومان بوده است! از سوی دیگر چرا وقتی که کشاورزان سه سال قبل گوجه شان را کیلویی ۱۸۰۰ تومان می فروختند مشکل جعبه و سبد و کود و کارگر و راننده و .. نبود! همه چیز خوب و خوش بود! یک نفر نگفت جهاد دست شما درد نکند یکسال که بازار گوچه کساد شد یکباره همه بد شدند از جهاد تا خانه کشاورز!

اینگونه هم نباید باشد ما در شاهرود گوجه کاری داشتیم که محصولش را جلوی گوسفند ریخت اما یک دانه به فقرا نداد! به هر روی باید دست بوس کشاورزان بود و باید حمایتشان کرد اما باید واقعیت ها را هم بعضی اوقات دید. به هر حال باید تعاونی غیر دولتی بدون دخالت یک فرد دولتی راه اندازی کرد تا خود کشاورزان کار را پیش ببرند.

خانه کشاورز و رسالت های دولتی

امسال به چند دلیل بهره‌برداران به سمت کشت گوجه‌فرنگی روی آوردند، سرمای چند سال اخیر عمده‌ترین دلیلی که کشاورز را به سمت کشت صیفی‌جات سوق می‌دهد زیرا برای گذران و ارتزاق زندگی باید محصولی را کشت و آن را به بازار فروش برسانند دولت موظف است طبق تورم قیمت محصولات استراتژیک را افزایش دهد که چغندر ازجمله این محصولات است، لذا با توجه به پایین بودن نرخ چغندر و عدم تعهد دولت، کشاورز ناگزیر به کشت محصولاتی نظیر گوجه‌فرنگی خواهد بود.

دولت باید برای محصولات کشاورزی بحث صادرات را مطرح کند و زمانی نتوانی مازاد تولید را صادر کنیم نتیجه نظیر همین اتفاقات شاهرود خواهد بود لذا دولت باید هر محصولی نظیر گوجه را با در نظر گرفتن هکتار کاشت و سرانه مصرف رصد و سپس محاسبه کند که چه میزان باید کاشت، تولید و صادر شود.

برای حل مشکل گوجه کاران کمیته کشاورزی در فرمانداری شاهرود تشکیل و مقرر شد اکیپ سه‌نفره برای مذاکره با کارخانه رب دامغان به این شهرستان اعزام شود گوجه مازاد درجه‌دو و درجه سه می‌بایست برای تولید رب ارسال شود، البته به دلیل اینکه این کارخانه نرخ را پایین اعلام کرد این امر در روزهای اخیر صورت نگرفت و لذا با کارخانه دیگری در استان گلستان توافق صورت گرفت تا از این طریق بخشی از مشکلات گوجه کاران رفع شود.